Do tej pory bunt u nastolatka kojarzył się głównie ze zmianami hormonalnymi. Jednak z badań wynika, że w mózgu także zachodzą istotne zmiany.
Mózg człowieka przechodzi rekonstrukcję po szóstym roku życia, która trwa do około dwudziestego piątego roku życia.
Ważnym zjawiskiem zachodzącym w mózgu w tym czasie jest mielinizacja komórek nerwowych, która polega na otoczeniu neuronów osłonką mielinową. Ten proces sprawia, że impulsy biegną szybciej i są lepiej izolowane od pozostałych szlaków. Zwiększa to sprawność poszczególnych części mózgu, ale również komunikację między różnymi jego obszarami.
Właściwe funkcjonowanie ludzkiego mózgu zależy od precyzyjnego przekazywania informacji pomiędzy poszczególnymi strukturami. Mózg nastolatka jednak jest dopiero w trakcie mielinizacji, a więc ten mechanizm jest w okresie dojrzewania w istotny sposób zaburzony.
Młodzi ludzie odczuwają w tym czasie przejściowe zaburzenia równowagi w sferze emocjonalnej czy poznawczej, które wyrażają przez zmienne nastroje, drażliwość, obniżoną koncentrację oraz porywczość.
Kora mózgowa, która odpowiada za większość procesów poznawczych związanych z podejmowaniem racjonalnych decyzji jest w trakcie „remontu”.
Jedną z najintensywniej zmieniających się obszarów w mózgu u nastolatków jest układ limbiczny, który dpowiada on za emocje i instynktowne reakcje. Zmiany w układzie limbicznym przyczyniają się do nadmiernej impulsywności, zmienności nastrojów oraz różnych skrajnych zachowań. Dojrzewający mózg nastolatka sprawia, że bywają nieprzewidywalni.
Wnioski, jakie płyną z badań nad mózgiem pokazują, że postawy nastolatków nie są skierowane przeciwko dorosłym, a są jedynie wynikiem zmian zachodzących w ich organiźmie. Czas dorastania to czas budowy ważnych obszarów mózgu odpowiedzialnych za sprawne funkcjonowanie człowieka.
Rolą dorosłego jest zapewnienie optymalnych warunków dla rozwoju nastolatka. Często oznacza to wykazanie się dużą cierpliwością i zrozumieniem. Naszym zadaniem jako rodzica jest pomóc dziecku odnaleźć siebie i przełamać jego kryzys tożsamości. Pamiętajmy, że bunt u dzieci może przebiegać z różnym natężeniem – dużo zależy od temperamentu dziecka. Ważne jest też środowisko wychowawcze, ale jeśli masz dwoje lub więcej dzieci, każde z nich może okres buntu przeżywać zupełnie inaczej.
Dr. Laura Kastner i Dr. Jennifer Wyatt w swojej książce polecają różne strategie radzenia sobie z własnymi emocjami kiedy czujemy się sfrustrowani i mamy trudności w komunikowaniu się z nastoletnimi dziećmi. Jedna z takich strategii to the CALM technique:
C-„cool down”
A-„assess”
L-„listen”
M-„make a plan”
Autorki polecają aby najpierw uspokoić własne emocje a następnie zastanowić się o co tak naprawdę chodzi. Może warto odłożyć rozmowę na później a niekoniecznie dokończyć ją jeszcze dzisiaj. Wysłuchaj swojego nastolatka cierpliwie bez przerywania a następnie jasno przedstaw swoje oczekiwania. Zasugeruj przerwę 10-minutową jeśli rozmowa zaczyna nabierać natężonych emocji. Zaproponuj rozwiązanie i pamiętaj, że to ty jesteś rodzicem ani dzieckiem. Pamiętaj by zapanować nad własnym głosem i nie reaguj na przewracanie oczami, wzruszenie ramionami czy przekleństwa.Unikaj krytykowania zachowania nastolatka i skup się na aktualnym problemie (zachowaniu). Skup się na fakcie, że na przyklad dziecko powinno być w domu przed północą. Przedstaw mu jasne oczekiwania oraz skutki tego jeśli nie wróci do domu przed wskazanym czasem. Pamiętaj aby być zwięzłym i jasno przedstawić swoje oczekiwania oraz konsekwencje.W relacjach z nastolatkami konflikt jest naturalny i czasami trudno go uniknąć.
Jeśli chcesz się więcej dowiedzieć jak skutecznie rozmawiać z nastolatkiem, przeczytaj mój kolejny blog zatutułowany „Communicating with your Teen”.
Poniżej polecam także książki, które warto przeczytać:
„Wynaleźć siebie. Sekretne życie mózgu nastolatka” , S. Blakemore
„Jak się dogadać z nastolatkiem” M.Icard
„Nastolatki. Kiedy kończy się wychowanie J.Juul
„Dogadać się z nastolatkiem. Dojrzałość i szacunek w relacji” A. Kozak i J. Berendt
„Getting to calm. Cool-headed strategie for parenting tweens +teens” L. Kastner i J. Wyatt
„Pozytywna dyscyplina dla nastolatków” , J. Nelsen i L. Lott
Comments